Επαγγέλματα που χάνονται - Ο τσαγκάρης

Ένα πολύ συνηθισμένο επάγγελμα των περασμένων χρόνων ήταν αυτό του τσαγκάρη. Δουλειά του ήταν να φτιάχνει και να επισκευάζει παπούτσια. Φορούσε μια ποδιά που κρεμόταν από το λαιμό μέχρι τα πόδια του για να μην λερώνονται και δούλευε για ώρες, σκυμμένος πάνω από τον πάγκο του, που ήταν γεμάτος εργαλεία.

Κάποιοι τσαγκάρηδες γύριζαν στις γειτονιές και μάζευαν παπούτσια για να τα επισκευάσουν. Αυτοί λέγονταν μπαλωματήδες.

Στην περιοχή μας, υπήρχαν πολλά τσαγκαράδικα, σχεδόν σε κάθε χωριό. Μαζί τους δούλευαν οι καλφάδες, δηλαδή οι βοηθοί τους και τα τσιράκια, οι μαθητευόμενοί τους. Τα τσιράκια έκαναν βοηθητικές δουλειές και δεν πληρώνονταν. Κάποιες φορές μόνο το αφεντικό τους έδινε ένα μικρό ποσό αν ήταν υπάκουα και είχαν πάει καλά οι δουλειές του μαγαζιού. Αντίθετα, οι καλφάδες έπαιρναν ένα μικρό μεροκάματο.

Όλες οι εργασίες για την κατασκευή των παπουτσιών γινόντουσαν με το χέρι. Αρχικά, έπαιρναν τη στάμπα του πέλματος του πελάτη, έφτιαχναν πρώτα το πάνω μέρος και ύστερα έκοβαν τη σόλα.

Υλικά που χρησιμοποιούσαν

Σόλες, τακούνια, δέρμα, φόντια, πέταλα, μπογιές, κόλλα, ψαρόκολλα, πινέλο, γυαλόχαρτο, γυαλιστικό, λάδι και ξυλόκαρφα ήταν τα βασικά υλικά που χρησιμοποιούσαν στην κατασκευή ή και την επισκευή των παπουτσιών.

Τα εργαλεία 

Όπως αναφέραμε, όλες τις εργασίες τις έκαναν με το χέρι χρησιμοποιώντας ειδικά εργαλεία, όπως: 

πάγκος

• ο πάγκος, όπου ακουμπούσαν όλα τα πράγματα που χρειάζονταν. Βρισκόταν στο κέντρο του εργαστηρίου τους.
• το τρυπητήρι, άνοιγαν τρύπες για τα κορδόνια.
• το πέταλο που το βάζανε στις μύτες των παπουτσιών για να αντέχουν περισσότερο
• το σουβλί, το χρησιμοποιούσαν όπως και το τρυπητήρι.
• το αμόνι, ένα από τα πιο βασικά εργαλεία που σ' αυτό βάζανε το παπούτσι για να το επεξεργαστούμε και να το τελειοποιήσουμε.
• το κατσαπρόκο, ένα μικρό σουβλί, με το οποίο άνοιγαν τρύπες και έβαζαν ξυλόπροκες οι οποίες κρατούσαν τις σόλες
• το καλούπι, το χρησιμοποιούσαν όταν έφτιαχναν καινούργια παπούτσια ή όταν ήθελαν να φαρδύνουν στενά παπούτσια.

  

  καλούπι

σουβλί

τρυπητήρι 

          αμόνι

κατσάμπροκο

Εκτός απ' αυτά τα εργαλεία, οι τσαγκάρηδες χρησιμοποιούσαν και άλλα βοηθητικά όπως σφυριά, λίμες, βελόνες, φαλτσέτες, τανάλιες, ράσπες, σακοράφες και μεζούρες.

Σήμερα  το επάγγελμα του τσαγκάρη σχεδόν δεν υπάρχει πια, αφού όλα τα παπούτσια φτιάχνονται από εργοστάσια σε διάφορα σχέδια και μεγέθη και είναι πολύ φθηνότερα από τα χειροποίητα. 

Σιδεράτου Μιχαηλία Χριστίνα - Καϊλακής Νίκος